Yoğurma Maddeleriyle Çalışma

            SERBEST ZAMAN ETKİNLİKLERİNDE YOĞURMA MADDELERİ    

Serbest zaman etkinlikleri;eğitim kurumlarında öğretmen rehberliğinde,
çocukların küçük gruplar halinde kendi ilgi ve ihtiyaçları doğrultusunda ilgilendikleri etkinliklerdir.İlgi köşeleri ve sanat çalışmalarından oluşmaktadır. Bu iki temel etkinlik bir arada ve dengeli biçimde yürütüldüğü zaman eğitim başarılı olur.Ben burada sadece sanat çalışmaları ile serbest zaman etkinliklerine değineceğim. Çocuklar serbest zaman etkinlikleri sırasında kendi isteklerine ve ilgilerine göre çoğu zaman da kendi seçtikleri arkadaşlarıyla bir etkinliğe yöneldikleri zaman yetişkin baskısı hissetmeden, rahat ve özgür bir ortamda daha yaratıcı olurlar, denemelere girişirler ve buluşlarını serbestçe ortaya koyabilirler.
Eğitim çocuğun sosyal, zihinsel, duygusal, dil ve fiziksel gelişim
alanlarına sağlayacağı kazanımlar, öğrenme ve öğretme ortamının kalitesiyle
doğrudan ilişkilidir. Öğrenmeyi kolaylaştırmak için öğrenme ortamının, çocukların ihtiyaçları doğrultusunda düzenlenmesi gerekir.

Serbest zaman etkinlikleri, programın ilk etkinlikleridir. Bu etkinliklerin çocukları diğer etkinliklere ve güne hazırlama özelliği vardır. Ancak her güne serbest etkinlikle başlama mecburiyeti yoktur. Öğretmen isterse çocukların ilgisini çekmek ya da o günkü etkinliklere çocuğu hazırlamak amacıyla serbest zaman etkinlikleri yerine farklı bir etkinlikle de güne başlayabilir. Öğretmen, serbest zaman etkinliklerinde çocukların bireysel ihtiyaçlarına ve ilgilerine yönelik olarak çok sayıda seçeneği aynı anda sunmalıdır. Bu etkinliklerdeki

serbestlik çocukların etkinlik seçmedeki özgürlükleridir. Bu etkinliğe ayrılan süre içinde tek başlarına ya da grup halinde istedikleri etkinlikte bulunabilirler. Planda belirlenen amaçlar doğrultusunda gerekli araç gereç öğretmen tarafından hazırlanır. Ancak çocuklar istedikleri araç gereci seçmede özgürdürler. İyi planlanmış bir serbest zaman etkinliği çocukların amaçlanan kazanımlara ulaşmaların da sayısız yarar sağlar. Serbest zaman etkinlikleri, ilgi köşelerinde oyun ve sanat etkinliklerinden oluşmaktadır.

Yoğurma Maddeleri

Yaratıcılık, duygusal doyum el ve parmak kaslarının gelişmesini sağlayan hayal

gücünü geliştiren çocuğun eline alıp şekillendirdiği maddelere yoğurma maddeleri denir. Okul öncesi eğitim kurumlarına en ucuz ve en kolay yoldan sağlanan malzeme, yoğurma maddeleridir. Okul öncesi eğitim kurumlarının vazgeçilmez malzemelerindendir. Okulun ilk günlerinde çocuğa tuz seramiği verilir. Çünkü çocuk yumuşak materyallerle oynamaktan, yoğurmaktan ve değişik şekiller yapmaktan çok hoşlanır. Çocuk gelişip beceri kazandıkça tuz seramiği yerini diğer yoğurma maddelerine bırakmalıdır. Yoğurma maddeleri çocuklara üç boyutla çalışabilme imkânı veren malzemelerdir. Çocuklara verilecek yoğurma maddeleri renklendirilebilir ya da olduğu gibi verilir. Sanat çalışmaları sırasında tuz seramiği, kil, plasterin, talaş hamuru, kâğıt hamuru,

cam macunu ve mum gibi yoğurma maddeleri çocukların gelişim özelliklerine uygun artık materyallerle birlikte kullanılabilir.
Çocuklar yoğurma maddelerini kopararak, mıncıklayarak, yuvarlayarak,
düzleştirerek şekillendirir ve onlarla üç boyutlu çalışmalar yaparlar. Çocuklar yoğurma maddeleriyle yaptıkları çalışmalarda belli aşamalardan geçerler. Bu aşamalardan geçme süresi, onlara tanınan fırsatın sıklığı ve kalitesiyle ilgilidir. Yoğurma maddeleri kolay şekil alabilecek yumuşaklıkta, yapışmayan, kuruduğu zaman şekli bozulmayan, gerektiğinde renkli kullanılabilecek özellikte olmalıdır. Çocukların bu çalışmalara ilgisini artırmak ve yaratıcılıklarını geliştirmek için yoğurma maddeleriyle birlikte, küçük yuvarlak sopalar,
pasta ve kurabiye kalıpları, kuru yemiş kabukları, düğmeler, boncuklar, küçük mukavva ve plastik kutular, rulolar, renklendirilmiş makarnalar, makaralar, tül gibi gözenekli kumaş parçaları, renklendirilmiş kürdanlar, şişe kapakları, ağaç kabukları, kozalaklar gibi artık materyallerden yararlanılabilir. Öğretmen artık materyallerin hepsine aynı gün yer vermek zorunda değildir. Malzemelerin bulunma durumuna göre farklı günlerde değişik malzemeler
verebilir. Öğretmen çocukları, yoğurma maddeleriyle çalışırken özgür bırakmalı, çocukların ürünlerini saklamalı ve ürünleri üzerinde onlarla birlikte konuşmalıdır. Çocuklar istediklerinde yaptığı ürünleri kurutarak saklayabilirler.

 Yoğurma maddelerinin çocuğun gelişimine etkileri:
 Çocukların duygusal doyuma ulaşmasını ve sıkıntılarından kurtulmasını sağlar.
 Çocuklara hoşça vakit geçirterek eğlendirir.
 Çocukların sosyalleşmesine yardım eder.
 Bazı olumsuz duyguların (saldırganlık gibi) olumlu yöne yönelmesini sağlar.
 EI ve parmak kaslarını geliştirir.
 Çocukları yaratıcılığa sevk eder. Yaratıcı düşünme yeteneğini geliştirir.
 Çocukların sanata karşı ilgileri, yoğurma maddeleri ile artar ve yeteneklerini ortaya çıkarır.
 Yoğurma maddeleri ile çalışan çocuklar bazı becerilerini geliştirirken, aynı zamanda düşünürler, yeni buluşlar ortaya koyarlar ve kendilerine güvenleri artar.
 Bir işe başlama ve sonuçlandırma gerçekleşeceğinden sorumluluk duygusunun gelişmesine yardım eder.
 Yoğurma maddeleri ile çalışırken dikkat edilmesi gereken noktalar:
 Çalışılacak masa kolay temizlenen türden seçilmelidir veya masaya düz renk
muşamba ya da naylon örtülebilir.
 Yoğurma maddeleri ile çalışırken çocukların ilgisini çekmesi ve onları yaratıcılığa sevk etmesi için oklava, merdane, çeşitli kutu kapakları, plastik pasta kalıpları, makaralar, yassı tahta parçaları, çubuklar vb. verilebilir.
 Çocuklar çok iyi yönlendirilmeli ve kopya edilebilecek modeller verilmemelidir.
 Yoğurma maddeleri elma büyüklüğünde yuvarlaklar halinde verilmelidir.
 Kıvamı ele yapışmayacak şekilde olmalıdır.
 Yukarıdaki malzemelerin yanı sıra bol miktarda artık malzeme ( makaralar,
mercimekler, yünler, kibrit çöpleri) de bulundurulmalıdır.
 Yoğurma Maddesi Çeşitleri
 Tuz seramiği
 Kâğıt hamuru
 Talaş hamuru
 Macun
 Kil hamuru
 Mum
 Plastirin
Bu yoğurma maddelerinden en pratik şekilde hazırlanan, en ekonomik olan ve en
çok kullanılan tuz seramiğidir.

-Tuz Seramiği Örneği
Malzemeler:
 1bardak tuz
 2/3 bardak su ile karıştırılır.
 1 bardak soğuk su
 1 bardak mısır nişastası
Hazırlanışı:
1 bardak tuz, 2/3 bardak su ile karıştırılır. Kaynama noktasına gelinceye kadar ateşte pişirilir.
Nişasta soğuk suda eritilir ve hızlı hızlı çırparak sıcak karışıma eklenir. Bu karışım elle toplanacak hamur kıvamına gelinceye kadar yoğrulur. Hamuru esnekleştirmek için gerektiği kadar su damlatılarak yeniden yoğrulur. Bu tuz seramiğinden çocukların yaptığı yapıtlar kuruduktan sonra boyanabilir.

Okul öncesi eğitim kurumlarında tuz seramiği ve kilden başka yoğurma maddeleri de kullanılır. Fakat çocukların değişik materyallerle tanışmaları için kâğıt hamuru, talaş hamuru, macun, plasterin gibi malzemeleri kullanmakta yarar vardır. Kâğıt hamuru gazetekâğıdından, tuvalet kâğıdından, grafon kâğıdından hazırlanabilir.